Công nghệ và việc làm/1
Người bạn tôi hỏi tôi: “Tại sao số người thất nghiệp cao vậy? Tại sao việc làm ngày nay khó tìm hơn vài năm trước và không ai biết khi nào điều đó sẽ tốt hơn?"
Tôi bảo anh ta: “Có lẽ nó sẽ không tốt hơn đâu, đặc biệt đối với một số việc làm thủ công. Với toàn cầu hoá, nhiều việc làm đang được khoán ngoài cho các nước có chi phí thấp hơn nhưng đó chỉ là bắt đầu. Tôi nghĩ sẽ có nhiều thay đổi hơn trong tương lai gần sẽ làm bạn ngạc nhiên. Ngày nay, công nghệ chi phối mọi doanh nghiệp. Công nghệ là về tăng năng suất. Làm ra nhiều thứ hơn, nhanh hơn, rẻ hơn và với ít người hơn. Trong mười năm qua, các công ty đã chi hàng tỉ đô la vào công nghệ để thu được năng suất tốt hơn và điều đó đã có tác dụng. Vấn đề là ở chỗ nó có tác dụng tốt tới mức nhiều việc làm hoàn toàn bị khử bỏ. Tất nhiên, có những việc làm mới được tạo ra bởi công nghệ nữa nhưng nó yêu cầu các loại tri thức và kĩ năng khác. Ngày nay mọi người thấy nhiều việc làm mất đi nhưng không biết tại sao. Vì cuộc khủng hoảng tài chính ở Mĩ, suy thoái đã lan rộng sang nhiều nước châu Âu rồi cuối cùng sang châu Á. Suy thoái này xảy ra từ bốn năm trước và đến giờ chúng ta vẫn chưa thấy dấu hiệu nào của phục hồi. Nhiều người đổ lỗi cho các chính phủ, một số người đổ lỗi cho ngân hàng, một số đổ lỗi cho tham nhũng, nhưng nguyên nhân thực là công nghệ."
Anh ta ngạc nhiên: “Sao lại công nghệ? Điều gì đã xảy ra với công nghệ?”
Tôi giải thích: “Với công nghệ, nhiều cơ xưởng được tự động hoá cho nên họ không cần nhiều công nhân. Với máy móc được máy tính kiểm soát, phần lớn các cơ xưởng đã giảm số công nhân từ vài trăm xuống mười hay hai mươi. Nếu nó không thể được tự động hoá thì công ty chuyển toàn bộ cơ xưởng sang các nước có chi phí thấp. Đó là lí do tại sao phần lớn các việc chế tạo đã mất đi và không bao giờ quay lại nữa. Điều gì xảy ra cho công nhân chế tạo? Nếu họ không có kĩ năng khác mà công nghiệp cần, họ sẽ bị thất nghiệp trong thời gian dài.”
“Vài năm trước, nhiều kinh doanh được chỉ đạo bởi công ty dịch vụ. Chẳng hạn, khi bạn muốn du hành bạn tới hãng du hành để mua vé. Ngày nay mọi người thu xếp du hành của họ qua internet, họ có thể mua vé, đặt khách sạn hay đặt vận tải trực tuyến cho nên không có nhu cầu tới các đại lí du hành nữa. Cùng điều này cũng xảy ra cho cửa hàng nhạc, ngày nay mọi người không mua băng ghi âm hay đĩa CD mà tải xuống âm nhạc từ internet. Về căn bản, bạn có thể mua gần như mọi thứ qua internet và đó là lí do tại sao các công ty làm e-commerce thương mại điện tử như Amazon, eBay đang ăn nên làm gia. Công nghệ tác động lên các văn phòng và việc làm ngân hàng nữa. Bởi vì phần lớn mọi người dùng máy ATM hay làm ngân hàng trực tuyến bây giờ cho nên không có nhu cầu tới công nhân ngân hàng nữa. Với xử lí văn bản trên máy tính, không có nhu cầu về thư kí hay người đánh máy chữ. Bạn có thể thấy rằng nhiều việc làm đang bị thay thế bởi công nghệ máy tính. Ngay cả việc làm của chính phủ, thường là "việc an toàn" bây giờ cũng bị thay thế bằng chính phủ điện tử tốt hơn, nhanh hơn và rẻ hơn. Tình huống này đang xảy ra khắp trên thế giới; bắt đầu ở các nước đã phát triển rồi chuyển sang các nước đang phát triển và cuối cùng tới mọi nước. Đó là lí do tại sao ngày nay thất nghiệp đang tồi tệ hơn vì nhiều việc làm đang bị thay thế bởi công nghệ. Những người dựa vào lao động thủ công sẽ gặp khó khăn trong tìm việc làm.
Với toàn cầu hoá, cạnh tranh là dữ dội. Mọi công ty đều phải áp dụng công nghệ để thu được năng suất tốt hơn. Phần lớn việc làm bây giờ đều có cấu phần công nghệ để làm cho mọi sự được thực hiện nhanh hơn, tốt hơn và chất lượng cao hơn. Ngay cả các việc làm chế tạo cũng yêu cầu tri thức về máy tính. Công nhân phải biết cách vận hành hệ thống quản lí kho, hệ thống lập kế hoạch sản xuất, hệ thống thử nghiệm, quét số, đính thẻ RFID, hệ thống kiểm soát máy và nhiều công nghệ khác. Ngay cả công nhân với kĩ năng thấp cũng cần biết về công nghệ nữa vì trong tương lai gần nhiều việc làm sẽ dùng công nghệ nào đó. Những người không học kĩ năng mới, những người không bắt kịp theo công nghệ sẽ bị bỏ lại đằng sau. Họ sẽ không có khả năng tìm ra việc làm. Khi nhiều cơ xưởng được tự động hoá, ngay cả việc chế tạo cũng sẽ khó tìm được.”
“Các chính khách và người trong chính phủ nói nhiều về tạo ra việc làm, họ đưa ra nhiều hứa hẹn nhưng phần lớn không có ý tưởng điều gì đã xảy ra. Rất ít người hiểu rằng công nghệ là căn nguyên. Họ không biết rằng công nghệ phá huỷ nhiều việc làm nhưng cũng tạo ra nhiều việc làm mới. Các chính phủ nói về bảo vệ việc làm, tạo ra việc làm để thắng bầu cử nhưng không đi tới chương trình đào tạo mọi người trong công nghệ. Tư duy của họ là trong quá khứ, nhiều người vẫn sống trong thế kỉ 20 do đó họ không thể giải quyết được vấn đề của thế kỉ 21. Đó là lí do tại sao thất nghiệp cao, việc làm khó tìm ra và điều đó cứ tồi tệ đi mọi năm.”
“Không ai có thể dừng được tiến bộ. Công nghệ làm cho mọi thứ tốt hơn, nhanh hơn, rẻ hơn, năng suất hơn, và lợi nhuận cao hơn. Nó mở ra cơ hội mới cho những người biết cách chuẩn bị cho nó. Công nghệ phá huỷ những cái cũ và tạo ra cái mới. Chúng ta đang kinh nghiệm dịch chuyển này bây giờ và đó là lí do tại sao nhiều người thế bị lẫn lộn. Họ không biết phải làm gì. Một số người có thể có ý tưởng nhưng phần lớn vẫn là bất định. Chừng nào mà sự việc chưa xảy ra cho họ, họ bỏ qua chúng mãi tới khi quá trễ. Chuyển đổi từ việc làm cũ sang việc làm mới mở ra nhiều cơ hội mới. Để nắm lấy chúng, chúng ta phải cải tiến hệ thống giáo dục để chuẩn bị cho sinh viên về những điều mới. Chỉ bằng việc làm điều đó, chúng ta có thể giải quyết vấn đề thất nghiệp. Chỉ bằng đào tạo người trong công nghệ mới, chúng ta có thể có lực lượng lao động có tri thức. Chỉ bằng việc có công nhân có kĩ năng, chúng ta có thể cải tiến nền kinh tế. Không có chọn lựa khác bởi vì việc làm cũ mất rồi và không bao giờ quay lại.
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Xu hướng khoa học công nghệ toàn cầu
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.
- Wiki hóa: https://kipkis.com
