Công nghệ thay đổi và thị trường việc làm
Hôm qua một người bạn gọi điện cho tôi và hỏi: “Trong nhiều năm, anh đã viết rằng có thiếu hụt người có kĩ năng công nghệ nhưng Microsoft vừa mới công bố rằng họ đang giảm 18,000 việc làm, HP cũng công bố cắt giảm 16,000 việc làm, Intel cũng giảm trên 6000 công nhân và nhiều công ty công nghệ đang lập kế hoạch sa thải sớm. Anh có thể giải thích điều đó được không? Tôi lo lắng vì con tôi đang học Khoa học máy tính, chúng tôi không biết điều đó nghĩa là gì và tương lai sẽ là gì.”
Tôi bảo anh ấy: "Theo báo cáo công nghiệp, đã có trên 50,000 sa thải trong công nghiệp công nghệ năm nay và nó sẽ tiếp tục vì các công ty đang loại bỏ công nhân không năng suất. Vấn đề này sinh ra do công nghệ thay đổi và mọi người không thể thay đổi cùng điều đó được. Ngày nay các công ty cần công nhân có kĩ năng mới, KHÔNG phải kĩ năng ngày hôm qua. Hiện thời công nghệ Máy tính cá nhân (PC) đang bị thay thế bởi công nghệ di động, cho nên nếu kĩ năng của anh có liên qua tới “Window XP” của Microsoft thì chúng là lạc hậu nhưng nếu kĩ năng của anh là trong IOS và Android di động thì anh không phải lo. Thay đổi này bắt đầu ở Mĩ bây giờ nhưng sớm sẽ có tác động lớn tới các nước khác và sẽ có nhiều người nữa bị mất việc làm.”
Anh ấy choáng: “Điều gì sẽ xảy ra cho những người vẫn trong đại học học về Khoa học máy tính như con tôi?”
Tôi giải thích: “Anh không phải lo lắng cho con anh đâu. Thanh niên ngày nay đã lớn lên cùng công nghệ và họ có nhiều ưu thế trong cạnh tranh việc làm. Nếu anh dạo quanh trong các công ty công nghệ như Apple, Google, Facebook, Amazon hay LinkedIn anh sẽ thấy nhiều người quản lí trong độ tuổi ba mươi, và người phát triển trong độ tuổi hai mươi. Anh sẽ không thấy nhiều người trong độ tuổi bốn mươi hay già hơn vì những công nhân trẻ này có thể nhận nhiều trách nhiệm và lĩnh lương cao. Nhưng nếu anh đi sang các công ty công nghệ già hơn như Microsoft, Intel, IBM, HP, hay Cisco anh có thể thấy nhiều người ở độ tuổi bốn mươi hay già hơn và một số bị sa thải. Vài tháng trước, đã có một cuộc điều tra công nghiệp thấy những người đang trong độ tuổi bốn mươi và năm mươi bị mất việc làm KHÔNG phải vì tuổi tác của họ mà bởi vì kĩ năng của họ bị lỗi thời và họ không còn năng suất nữa. Với người già hơn, thị trường việc làm thay đổi nhanh chóng này là nguồn sợ hãi nhưng với người trẻ hơn, nó là nguồn cơ hội. Ngày nay thay đổi đang xảy ra nhiều nhất trong các mức quản lí nơi công ty đang gạt bỏ những người quản lí không còn hiệu quả, người không thể thay đổi được cùng công nghệ và "làm phẳng" cấu trúc công ty cho hiệu quả. Phong cách quan liêu cũ mất rồi. Những người ngồi đằng sau bàn giấy và ra lệnh đã qua rồi. Những người dành phần lớn thời gian của họ để đi họp sẽ bị loại bỏ. Với công nghệ thông tin, các công ty không cần những người quản lí "kiểu cổ" này vì nhiều điều đang được tự động hoá và được kiểm soát bởi máy tính.”
Anh ấy không thoải mái: “Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi con trai tôi tốt nghiệp, liệu nó có việc làm không?”
Tôi giải thích: “Anh không phải lo; tôi chắc là khi tốt nghiệp cháu sẽ có vài đề nghị việc làm vì có nhu cầu cao về những người có kĩ năng hiện thời. Điều cháu học trong trường bây giờ là điều công nghiệp cần. Ngày nay các công ty công nghệ đang gạt bỏ những người với kĩ năng lỗi thời, những người đã tốt nghiệp hai mươi hay ba mươi năm trước nhưng không giữ cho kĩ năng của họ được cập nhật, những người chuyển vào các vị trí quản lí rồi trở thành không năng suất. Nếu anh nhìn vào công nghiệp ngày nay, rõ ràng là các kĩ năng có nhu cầu cao là trong di động, tính toán mây, an ninh và Big data. Những người đã tốt nghiệp hai mươi hay ba mươi năm trước đã được đào tạo trong các công nghệ PC mà không còn được cần tới nữa. Không lâu trước đây, Microsoft, Dell, HP, Intel, Sony đã từng là những công ty hàng đầu nhưng ngày nay Google, Apple, Facebook, Samsung, LG là những người lãnh đạo mới. Dell đang chuyển vào Tính toán mây; HP đang chuyển vào kinh doanh dịch vụ; Sony đóng dòng PC Vaio của họ và dừng xây dựng PC; IBM đã làm điều đó nhiều năm trước. Các công ty khác đang phụ thuộc vào công nghệ PC như Cisco, EMC, Juniper đang chịu đựng thất thiệt nữa và những người làm việc trong các công nghệ liên quan tới PC đang mất việc làm.”
“Điều chúng ta đang thấy ngày nay là kết quả của thay đổi công nghệ và tác động của nó. Với toàn cầu hoá, cạnh tranh là dữ dội trong các công ty. Doanh nghiệp cũng thay đổi nữa vì anh không thể đứng yên mà phải mở rộng nhanh chóng sang các khu vực khác TRƯỚC đối thủ cạnh tranh của anh. Ba mươi năm qua, Microsoft là công ty hàng đầu nhưng ngày nay nó đang cố bắt kịp với những công ty khác. Anh nghĩ tại sao Google đang chuyển nhanh chóng vào di động, robotics và ngay cả vào xe hơi tự lái? Tại sao Apple đang dùng iPods để thâu tóm thị trường âm nhạc hay iPads để thâu tóm kinh doanh e-book? Tại sao Amazon đang bành trướng trực tuyến bán sách và CD vào việc bán mọi thứ và chuyển vào trong kinh doanh tính toán mây? Tất cả những thay đổi này đang tạo ra nhu cầu khổng lồ về công nhân có kĩ năng cao. Về căn bản những người có kĩ năng cao này được hậu đãi với nhiều tiền. Hơn một nửa những người giầu nhất trên trái đất tới từ khu vực công nghệ thông tin; nhiều người trong số họ vẫn còn rất trẻ. Trong thời thay đổi nhanh này, tri thức và kĩ năng là mọi thứ, nếu anh có chúng anh sẽ không phải lo lắng. Đó là lí do tại sao tôi bao giờ cũng nhấn mạnh rằng để thành công trong thế kỉ 21; mọi người phải phát triển thái độ học cả đời để giữ cho kĩ năng của mình được cập nhật.”
“Ngày nay nhiều công ty đang sụt giảm và sa thải công nhân nhưng các công ty khác đang thịnh vượng, phát triển và thuê người. Apple, Samsung, LG, Google, Amazon, Facebook, Twitter, và LinkedIn toàn là những người lãnh đạo nhưng trong tương lai, khi công nghệ thay đổi tôi chắc sẽ có nhiều công ty mới nữa. Nếu con anh hiểu điều này và phát triển các kĩ năng được cần trong các khu vực có nhu cầu cao như di động, tính toán mây, an ninh và big data thì cháu sẽ làm rất tốt.”
Anh ấy hỏi: “Nhưng tôi không biết nó đang học gì trong trường bên cạng Khoa học máy tính?”
Tôi bảo anh ấy: “Vậy thì anh phải hỏi cháu, con anh phải biết về điều này vì đó là nghề nghiệp của cháu và tương lai của cháu. Cháu đã chọn đúng lĩnh vực học tập nhưng cháu cũng cần hội tụ vào đúng khu vực tri thức chuyên gia để chắc rằng khi tốt nghiệp trong mấy năm tới, cháu có mọi kĩ năng mà công nghiệp cần.
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Xu hướng khoa học công nghệ toàn cầu
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.
- Wiki hóa: https://kipkis.com
