Bill Gates và Steve Jobs
Vài tuần trước, một sinh viên hỏi tôi: "Thầy thích ai, Bill Gates hay Steve Jobs?" Thỉnh thoản, tôi nhận được câu hỏi kiểu như vậy và tôi thường nói rằng tôi kính trọng cả hai người như những người tiên phong của công nghiệp công nghệ nhưng tôi không thực sự có ý kiến liệu tôi thích người này hơn hay người kia hơn. Tuy nhiên, lần này tôi đã trả lời rằng tôi kính trọng ông Gates nhưng tôi ngưỡng mộ ông Jobs. Anh ta hỏi tôi tại sao tôi đưa ra phát biểu như vậy.
Hồi đầu năm, tôi đọc một bài báo về diễn văn của Bill Gates tại Hiệp hội các thống đốc quốc gia. Ông ấy nói rằng nước Mĩ cần chi cho ngân sách giáo dục của Mĩ trên các khu vực tạo ra nhiều việc làm nhất. Ông ấy nói rằng đó là lúc cho Mĩ giảm đầu tư giáo dục trong nghệ thuật, khoa học xã hội và các khu vực khác, nơi không tạo ra việc làm và sinh viên với bằng cấp trong những khu vực này không thể tìm được việc làm. Mĩ cần đầu tư nhiều vào công nghệ và khoa học để giữ cho nền kinh tế tăng trưởng, tạo ra nhiều việc làm hơn, và duy trì vị trí lãnh đạo của mình.
Ba ngày sau, khi được phóng viên báo chí hỏi về vấn đề này, Steve Jobs nói rằng một mình công nghệ là không đủ. Công nghệ phải tổ hợp với nghệ thuật, với nhân văn, với tất cả các khu vực khác để làm giầu có cho cuộc sống của mọi người. Ông ấy dùng từ "làm rung động con tim", "làm họ thấy cái đẹp trong mọi thứ" để mô tả ích lợi của việc tổ hợp này. Ông ấy nhấn mạnh rằng nền tảng của Apple không phải chỉ là công nghệ mà cũng là thiết kế. Kĩ nghệ tốt là quan trọng nhưng điều tạo ra khác biệt là thiết kế nghệ thuật tốt. Bạn có thể dạy các nghệ sĩ cách dùng phần mềm và công cụ đồ hoạ để tạo ra nghệ thuật, nhưng rất khó biến kĩ sư và người phát triển phần mềm thành nghệ sĩ. Xã hội chúng ta cần nghệ thuật nhiều như nó cần kĩ sư và nhà khoa học.
Khi được hỏi về tạo ra việc làm cho nền kinh tế, ông Jobs nói rằng điều làm cho mọi người thành công là học làm việc chăm chỉ thế nào, động cơ và đam mê của họ và khả năng học từ sai lầm. Đó là về viễn kiến, quyết tâm, ý tưởng và sẵn lòng nhận mạo hiểm. Nó không liên quan gì tới điều họ học. Bất kì ai cũng có thể thành công.
Điều quan trọng cần lưu ý là cả ông Jobs và ông Gates đã không hoàn thành đại học. Tuy nhiên hai cách nhìn khác nhau làm tôi say mê. Tất nhiên, tôi biết thực tại. Ngày nay với thất nghiệp cao và khó tìm việc làm, tôi nhận biết đầy đủ rằng sinh viên học về nghệ thuật, văn học, và các khu vực khác sẽ gặp khó khăn trong tìm việc làm. Tôi cũng biết rằng sinh viên tốt nghiệp trong khoa học máy tính, kĩ nghệ phần mềm đang có nhu cầu cao. Phần lớn sinh viên tốt nghiệp của tôi tại CMU đều có ít nhất hai tới bốn đề nghị việc làm, từ nhiều tháng trước khi họ tốt nghiệp. Tôi biết rằng công nghệ là tương lai và nó đang làm thay đổi nhiều thứ.
Trong nhiều năm, bạn bè thường hỏi tôi lời khuyên cho con cái họ khi chúng hết phổ thông. Tôi bao giờ cũng khuyên họ "Học khoa học và công nghệ". Tuy nhiên, tôi cũng tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có một xã hội toàn kĩ sư và nhà khoa học? Điều gì sẽ làm cho trái tim chúng ta run rẩy? Điều gì sẽ làm cho chúng ta thấy cái đẹp trong mọi thứ nếu tâm trí chúng ta toàn logic? Điều gì sẽ làm cho chúng ta có đồng cảm với người khác nếu tâm trí chúng ta đầy tính toán?
Vài tuần trước, một người bạn mời tôi tới ăn tối ở nhà anh ấy. Anh ấy nhờ tôi khuyên cho con gái anh ấy, người sẽ kết thúc phổ thông năm nay. Tôi hỏi cô bé: "Cháu thích học cái gì ở đại học?" Không ngần ngại, cô bé nói: "Âm nhạc, cháu thích âm nhạc! Cháu muốn học piano." Tôi bảo cô bé: "Điều đó thật tuyệt, nếu cháu có đam mê về nó, thì học nó, và bác chắc cháu sẽ học giỏi." Cô gái rất sung sướng vì tôi đã xác nhận quyết định của cô ấy. Về sau, bạn tôi dường như ngạc nhiên: "Chúng tôi đang hi vọng rằng anh sẽ khuyên con gái tôi học khoa học máy tính. Chúng tôi hi vọng rằng nó sẽ tới CMU và học với anh. Nó có thể làm gì với bằng về âm nhạc? Không có việc làm cho điều đó."
Tôi giải thích "Điều làm cho cháu thành công không phải là điều cháu học mà là điều cháu có thể đem tới cho thế giới. Qua âm nhạc, cháu có thể làm cho mọi người cảm thấy cái đẹp và được hạnh phúc. Cháu có thể làm cho thế giới này thành chỗ tốt hơn qua âm nhạc. Cháu có thể đem ra điều tốt nhất trong mọi người thế thì anh và vợ anh đã làm một việc vĩ đại trong nuôi dạy con cái về điều đó. Thế giới là bao la, nó cần mọi thứ, mọi đóng góp để làm cho nó thành chỗ tốt hơn. Chúng ta cần các kĩ sư nhưng chúng ta cũng cần các nhạc sĩ nữa."
Bây giờ có lẽ bạn biết tại sao tôi đã đổi ý của mình về ông Gates và ông Jobs.
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Doanh nghiệp và khởi nghiệp
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.
- Wiki hóa: https://kipkis.com
