Dạy khởi nghiệp
Một người bạn hỏi: "Nếu khởi nghiệp là "khoa học" mà có thể được dạy và được tái tạo lại thì làm sao các nước đang phát triển có thể dạy cho sinh viên là nhà doanh nghiệp, tạo ra các công ty khởi nghiệp để cải tiến nền kinh tế, và giải quyết vấn đề thất nghiệp?" Tôi bảo anh ấy: "Điều đó phải bắt đầu bằng việc thúc đẩy nhiều hơn về khoa học, công nghệ, kĩ nghệ và toán học (STEM) vì chúng là nền tảng của phát kiến. Không có phát kiến công nghệ, sẽ khó cho các nhà doanh nghiệp tạo ra các công ty khởi nghiệp mà có thể làm nên khác biệt cho nền kinh tế."
Khi tôi dạy ở châu Á, tôi nghe nhiều cuộc nói chuyện về khởi nghiệp và công ty khởi nghiệp nhưng tôi không thấy mấy hành động. Khi tới thăm các đại học, tôi thấy các lớp khởi nghiệp phần lớn được dạy trong trường Kinh doanh nơi sinh viên học về kinh tế, quản lí và tài chính. Một giáo sư bảo tôi rằng họ có chương trình để dạy cho sinh viên về cách bắt đầu công ty nhưng cho dù sinh viên có tạo ra công ty khởi nghiệp, sau một thời gian ngắn, phần lớn đều thất bạn. Tôi giải thích cho ông ấy rằng khởi nghiệp công nghệ nên được dạy trong trường Công nghệ chứ không trong trường Kinh doanh. Sai lầm thường phạm phải của trường Kinh doanh là họ đối xử với công ty khởi nghiệp hệt như một công ty nhỏ. Nhưng công ty khởi nghiệp KHÔNG phải là công ty nhỏ. Công ty là một doanh nghiệp có tri thức về khách hàng, sản phẩm hay dịch vụ cũng như thị trường. Công ty khởi nghiệp là một "tổ chức lâm thời" đang tìm kiếm khách hàng và tìm cách kinh doanh nơi thị trường vẫn còn chưa được biết tới.
Giáo dục về công ty khởi nghiệp nên hội tụ vào việc tạo ra các sản phẩm phát kiến mà có thể giải quyết các vấn đề hay đáp ứng một nhu cầu trước hết, chứ không phải là cách bắt đầu một công ty. Do đó việc dạy về khởi nghiệp cho sinh viên khoa học hay công nghệ là cách tiếp cận logic. Mục đích tối thượng của công ty khởi nghiệp công nghệ là phá vỡ thị trường bằng việc đem tới giá trị mới cho nhiều người, và đồng thời tạo ra việc làm mới, thị trường mới, và ngành công nghiệp mới. Vấn đề với đào tạo kinh doanh là sinh viên thường theo các qui tắc kinh doanh nào đó, các lí thuyết kinh tế, phương pháp luận tài chính và xây dựng bản kế hoạch kinh doanh để cho mọi điều họ cần là tuân theo cùng các qui trình mà phần lớn các công ty lớn đang làm để đưa sản phẩm ra thị trường. Nhưng khởi nghiệp không giống như thế vì sản phẩm của họ còn chưa được biết tới, khách hàng của họ còn chưa được biết tới, thị trường của họ là chưa được biết tới và doanh nghiệp của họ cũng không được ai biết tới. Vì có nhiều bất định thế, bạn không thể coi công ty khởi nghiệp là công ty nhỏ được.
Về căn bản, khởi nghiệp không phải là việc làm; nó là việc kinh doanh rất mạo hiểm. Nó không dễ nhưng mọi người thường tô điểm thành công của nó cho dù có nhiều thất bại tới mức cần phải được dạy để cho sinh viên có thể học được từ sai lầm của người khác. Mọi người đều muốn là Bill Gates hay Steve Jobs và vấn đề là nhiều đào tạo khởi nghiệp đang hội tụ chủ yếu vào vinh quang chứ không vào thất bại. Sinh viên được mong đợi sẽ làm ra nhiều tiền trước khi họ được dạy cho về gia tăng giá trị cho thị trường. Chủ định của khởi nghiệp không phải là làm ra tiền mà để tạo ra các sản phẩm có giá trị có thể làm thay đổi cách mọi người làm việc hay làm cho thế giới này thành chỗ tốt hơn. Tiền chỉ là kết quả của việc cung cấp giải pháp thành công để giải quyết vấn đề.
Vì có nhiều công ty khởi nghiệp thế bị thất bại, sinh viên phải được dạy cho cách xử trí với thất bại trước hết. Nếu họ không sẵn lòng vượt qua thất bại, họ không bao giờ thành công. Vấn đề chính cho nhiều nhà doanh nghiệp, đặc biệt ở châu Á là họ không có môi trường nơi họ có thể trao đổi các ý tưởng và học từ người khác. Rất khó tìm ra người cố vấn giỏi. Phần lớn các nhà doanh nghiệp châu Á đều tự họ làm việc, ở chỗ biệt lập, dựa trên suy nghĩ và tính sáng tạo riêng của họ. Tôi nghĩ đại học nên tạo ra môi trường cho những nhà doanh nghiệp này để đáp ứng và thảo luận về các ý tưởng của họ với nhau. Các lớp khởi nghiệp nên là chỗ mà ở đó sinh viên dành thời gian cùng người khác hay các nhà doanh nghiệp có kinh nghiệm để thảo luận về các ý tưởng về cách đưa ý tưởng của họ ra thị trường.
Khởi nghiệp phần nhiều là về làm vì nó là về việc biết, sinh viên phải học bằng cách làm thay vì ghi nhớ các lí thuyết về khởi nghiệp. Đó là lí do tại sao cách tiếp cận "học qua hành" là hoàn hảo cho kiểu học này. Để dạy khởi nghiệp, sinh viên sẽ phải thất bại vài lần xem như "kinh nghiệm học tập" trong các bài tập của lớp để cho họ có thể xây dựng nên tính kiên cường và tính cách của họ. Một nhà doanh nghiệp thành công nổi tiếng đã nói: "Sai lầm lớn nhất của tôi đã đưa tôi tới kinh nghiệm học tập lớn nhất và chung cuộc tới thành công của tôi." Thay vì dạy về tài chính, kinh tế và quản lí, lớp khởi nghiệp phải dạy về tổn thất tâm lí liên kết với thất bại, giảm thiểu rủi ro, và phát triển cá nhân và đó là lí do tại sao tôi tin dạy khởi nghiệp trong chương trình kinh doanh là không hiệu quả.
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Doanh nghiệp và khởi nghiệp
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.
- Wiki hóa: https://kipkis.com
