Lời khuyên từ người quản lí thuê người
David là giám đốc cấp cao của công ty phần mềm toàn cầu, chịu trách nhiệm về tuyển mộ người. Mỗi năm, công ty ông ấy thuê quãng 6,000 tới 12,000 người phần mềm trên khắp thế giới cho nên tôi mời ông ấy tới cho bài giảng về thị trường việc làm toàn cầu hiện thời cho lớp của tôi nơi sinh viên có thể hiểu ông ấy các câu hỏi. Sau đây là ghi chép tôi ghi lại trong buổi họp:
Sinh viên: “Ông tập trung vào việc làm nào khi thuê người năm nay và vài năm tới?"
David: “Là công ty toàn cầu lớn, chúng tôi có văn phòng ở nhiều nước và tuỳ theo nhu cầu địa phương thế nào thì chúng tôi sẽ tập trung vào thuê các kĩ năng đặc biệt. Tuy nhiên, chúng tôi thích thuê sinh viên mới tốt nghiệp vì dễ đào tạo lại họ để làm việc dựa trên các yêu cầu qui trình đặc biệt của công ty tôi. Ngày nay, chúng tôi đang tìm người có kĩ năng phát triển Web, người phát triển Java, người phát triển Dot.Net, chuyên viên an ninh, quản trị cơ sở dữ liệu.”
Sinh viên: “Tất cả chúng tôi đều biết về ngôn ngữ Java ở trường nhưng điều đó có đủ không hay chúng tôi cần cái gì đó khác?"
David: “Điều đó tuỳ vào trường. Chúng tôi bao giờ cũng kiểm điểm chương trình đào tạo tại từng trường để xác định liệu việc đào tạo là đủ hay không. Tất nhiên, CMU là nơi mà ngôn ngữ lập trình Java được tạo ra cho nên chúng tôi không hỏi câu hỏi về chất lượng ở đây. Những người phát triển Java của chúng tôi làm việc trên phạm vi rộng các ứng dụng, cả ở phía nguồn phục vụ và phía người dùng qua ứng dụng máy để bàn, trình duyệt Web và điện thoại di động. Ngày nay Java là ngôn ngữ được dùng trong miền rộng các ứng dụng trên khắp thế giới cho nên có kĩ năng lập trình Java là cần để kiếm việc làm trong công nghiệp CNTT. Với Java, có nhiều chọn lựa công cụ và nền cho nên bạn có thể cần chuyên môn hoá trong các nền nào đó như máy để bàn hay di động. Điều quan trọng nhất cho bất kì người phát triển Java nào là "tri thức đầy đủ về vòng đời phát triển phần mềm”, từ thu thập yêu cầu tới lập trình, kiểm thử và bảo trì. Đó là lí do tại sao chúng tôi CHỈ thuê sinh viên đại học và KHÔNG thuê người được đào tạo với chứng chỉ ngắn hạn. Các bạn có lẽ cũng để ý rằng tôi dùng từ "người phát triển" chứ KHÔNG "người lập trình". Trong công nghiệp CNTT ngày nay, vài tháng đào tạo về ngôn ngữ lập trình KHÔNG đủ tốt. Chúng tôi cần người có tri thức đầy đủ về vòng đời phát triển phần mềm. Người phát triển phần mềm KHÔNG chỉ là người kĩ thuật mà còn là ai đó có tri thức về qui trình doanh nghiệp. Người phát triển phải hiểu nhu cầu người dùng vì họ làm việc trên Web và ứng dụng di động. Họ phải chứng tỏ và hiểu giao diện khách hàng và làm việc chặt chẽ với người dùng về hiểu đích xác ứng dụng đó cần làm gì."
Sinh viên: “Về Microsoft Dot. Net thì sao? Ông cũng có nhắc tới nó.”
David: “Có, chúng tôi quả có cần người với kĩ năng Dot.Net. Những người phát triển Dot.Net của chúng tôi viết và duy trì ứng dụng máy tính để bàn và ứng dụng kinh doanh dựa trên Web, cũng như chuyên biệt hoá các nền Microsoft cho ứng dụng như quản lí quan hệ khách hàng (CRM), lập kế hoạch tài nguyên doanh nghiệp (ERP). Người phát triển giỏi Dot.Net phải có kĩ năng kiểm thử tích hợp và kiểm soát chất lượng. Về căn bản người phát triển phải có tri thức đầy đủ về vòng đời phát triển phần mềm. Đó là lí do tại sao chúng tôi KHÔNG thuê người được đào tạo ngắn hạn vì họ chỉ viết mã mặc dầu một số người thậm chí có chứng chỉ Microsoft. Điều chúng tôi tìm là nhiều hơn chỉ là người lập trình. Ngày nay công nghệ Dot.Net có ở mọi nơi, đặc biệt trong các giao diện người dùng ứng dụng. Đó là một trong những kĩ năng mà nhiều công ty toàn cầu cần vì nó là mặt tiền của hầu hết các ứng dụng. Với Dot.Net, các bạn cần hiểu kiến trúc phần mềm và khái niệm khuôn khổ vì nó cho phép các công ty làm tươi lại giao diện của các ứng dụng thừa tự, nối chúng với Internet và chuyên biệt hoá các ứng dụng hiện có. Phần lớn mọi người nhìn Dot.Net chỉ như thư viện phần mềm nhưng nó còn nhiều hơn thế bởi vì điều then chốt của Dot.Net là khuôn khổ tích hợp cho nhiều hệ thống như trong các ứng dụng CRM và ERP. Chúng ta biết rằng phần lớn các trường KHÔNG dạy về công nghệ Dot.Net trong chương trình của họ cho nên chúng tôi ưa thích thuê sinh viên tốt nghiệp rồi đào tạo họ về công nghệ này. Vì họ có tri thức tốt về vòng đời phát triển phần mềm và lập trình hướng đối tượng, thì họ có thể học Dot.Net nhanh chóng. Nếu họ có tri thức thêm về Silverlight của Microsoft thì điều đó còn tốt hơn nhiều.
Sinh viên: “Chúng tôi được bảo rằng ngày nay việc nóng là chuyên viên an ninh CNTT. Ông có thể nói cho chúng tôi thêm về việc làm này và yêu cầu là gì?”
David: “Các bạn đúng đấy, việc tốt nhất ngày nay có lẽ là chuyên viên an ninh CNTT. Tuy nhiên, việc làm này thường yêu cầu bằng cấp chuyên sâu và nhiều kinh nghiệm trong an ninh mạng. Chuyên viên an ninh CNTT giải quyết mọi khía cạnh của an ninh CNTT, tạo ra và thực hiện các thực hành an ninh CNTT công ty và đảm bảo rằng các nhân viên tuân theo các thủ tục đó. Chức vụ này bao gồm giữ an ninh mạng công ti, giải quyết việc lưu trữ băng từ sao lưu, thiết lập chính sách an ninh và nhiều điều nữa. Những sự cố gần đây của tấn công xi be (mạng), hắc khách đánh cắp bản ghi mật, phá huỷ website công tin, và nhiều điều tồi tệ tạo ra nhu cầu khẩn thiết về việc làm này. Ngày nay không có chương trình nào trong an ninh máy tính ở mức dưới đại học cho nên các bạn cần đi lên mức tốt nghiệp đại học và lấy thạc sĩ hệ thông tin, chuyên môn về an ninh máy tính. Hiện thời, chúng tôi đang thuê người với ít nhất năm tới bẩy năm kinh nghiệm an ninh CNTT. Chúng tôi cũng thuê người với có tư cách nhà chuyên môn an ninh hệ thông tin có chứng chỉ - Certified Information Systems Security Professional (CISSP) nếu họ có kinh nghiệm. Bởi vì chuyên viên an ninh CNTT cũng phải quản lí các đe doạ an ninh như truy nhập của nhân viên vào những tài liệu bị hạn chế, mất laptop chứa thông tin nhạy cảm, những người này cũng phải có kĩ năng về trao đổi, dạy, quản lí và bí quyết ngăn ngừa những rủi ro này. Do thiếu hụt những người này, công ty của chúng tôi lựa chọn người phát triển phần mềm có kinh nghiệm của riêng mình, đào tạo họ thành chuyên viên an ninh và khuyến khích họ lấy chứng chỉ CISSP.
Student: “Ông có thể nói thêm cho chúng tôi về quản trị cơ sở dữ liệu được không. Nó được dạy trong chương trình quản lí hệ thông tin của chúng tôi.”
David: “Đây là việc làm nóng khác trong thị trường ngày nay. Chúng tôi quả có cần nhiều người quản trị cơ sở dữ liệu. Người quản trị cơ sở dữ liệu (DBA) chịu trách nhiệm thiết lập, sao lưu, kiểm thử, giữ an ninh và thực hiện thay đổi cơ sở dữ liệu. Những người này hỗ trợ cho các dự án phát triển bằng cách làm việc với người phát triển và người dùng. Tuy nhiên, việc làm này cũng yêu cầu nhiều kinh nghiệm bởi vì dữ liệu là cốt yết và phải được tổ chức và bảo vệ tốt. Điển hình, chúng tôi thuê người với ít nhất năm tới mười năm kinh nghiệm trong nền phổ biến như Oracle, SQL server, vì đây là vị trí rất quan trọng nên chúng tôi KHÔNG thuê người được đào tạo ngắn hạn, cho dù họ có chứng chỉ. Lí do đơn giản, đây là vị trí mức cao hỗ trợ cho nhiều dự án hay dự án rất lớn và DBA phải có khả năng tương tác với các đơn vị nghiệp vụ khác nhau trong công ty. Thỉnh thoảng, DBA phải tương tác với người dùng và khách hàng để thu thập yêu cầu và bạn phải chứng tỏ tri thức chuyên gia của mình cũng như năng lực của mình để giải quyết vấn đề và thương lượng hợp đồng với khách hàng.”
Sinh viên: "Vậy đây không phải là vị trí mức vào việc? Làm sao tôi có được việc này nếu ông yêu cầu nhiều năm kinh nghiệm? Ông nghĩ gì về nền My SQL hay DB/2?"
David: “Quản trị cơ sở dữ liệu (DBA) KHÔNG phải là ở mức vào nghề mà là vị trí quản lí. Bởi vì nó cần nhiều kinh nghiệm, chúng tôi ưa chuộng đào tạo người riêng của mình trong lĩnh vực này. Chúng tôi lựa những người phát triển phần mềm có kinh nghiệm trong quản lí yêu cầu và kiến trúc hệ thống và để họ làm việc như trợ lí cho người DBA nơi họ sẽ họ "trong việc làm". Về căn bản người quản trị cơ sở dữ liệu giỏi là khó tìm và hiện thời công nghiệp có nhiều việc DBA hơn có người lấp vào chỗ đó. Tôi biết rằng phần lớn các bạn có lẽ chỉ học một hay hai môn trong cơ sở dữ liệu ở trường, đấy là những khái niệm nền tảng cho bạn tri thức cơ sở để đi xa thêm. Để là người DBA giỏi, bạn cần kinh nghiệm, đặc biệt kĩ năng trong quản lí yêu cầu, kĩ năng thương lượng khách hàng, kĩ năng quản lí và kĩ năng trao đổi. Các bạn phải biết rõ về vận hành công ty để thiết kế và quản lí cơ sở dữ liệu hay nhà kho dữ liệu. Ngày nay, nhu cầu về các nền khác, như DB/2 và các cung cấp nguồn mở như My SQ, không có nhu cầu cao thêm nữa nhưng nếu bạn biết về chúng rõ, điều đó bao giờ cũng là cái gì đó tốt.
Sinh viên: “Là sinh viên, chúng tôi không quan tâm tới chức vụ yêu cầu kinh nghiệm. Có các vị trí khác mà sinh viên như chúng tôi có thể làm được không?"
David: “Tất nhiên có, có nhiều vị trí KHÔNG yêu cầu kinh nghiệm. Phần lớn các bạn có lẽ sẽ được thuê làm người phát triển phần mềm, người kiểm thử phần mềm. Một số trong các bạn cũng sẽ được thuê làm người quản trị hệ thống. Những việc này là ở mức vào nghề và nó tuỳ thuộc vào điều bạn thích làm trong công ty của chúng tôi. Một số trong các bạn có thể thích phát triển phần mềm, một cố thích quản lí ứng dụng phần mềm.”
Sinh viên: “Người quản trị hệ thống làm gì?"
David: “Về cơ bản việc làm là đảm bảo rằng vận hành CNTT chạy trôi chảy. Người quản trị cài đặt, nâng cấp, giám sát và bảo trì hệ thống CNTT, quản lí ứng dụng doanh nghiệp, kiểm soát hệ thống cơ sở dữ liệu, kiểm tra để đảm bảo rằng mọi cơ sở dữ liệu và nguồn phục vụ làm việc đúng đắn. Người quản trị cũng quản lí việc sao lưu dữ liệu và phục hồi, quản lí phần cứng mạng, công cụ phần mềm, nguồn phục vụ web, hệ thống email và mọi ứng dụng máy để bàn như Window, Offices, và các công cụ có liên quan. Về căn bản, người quản trị hệ thống là chuyên gia về cả phần mềm và phần cứng và việc của họ là đảm bảo rằng mọi thứ vận hành tương ứng. Thay vì phát triển phần mềm, họ quản lí vận hành của hệ thống CNTT. Việc làm này yêu cầu rằng người quản trí phải có tri thức đầy đủ về mọi thay đổi công nghệ ảnh hưởng tới hệ thống CNTT của công ty và thường xuyên kiểm điểm việc dùng công nghệ. Ngày nay hầu hết các hệ thống đều tăng trưởng ngày càng lớn và phức tạp hơn, có nhiều thay đổi thế với những sản phẩm và công nghệ mới cho nên người này bao giờ cũng phải học những điều mới và đánh giá chúng để bảo đảm rằng hệ thống làm việc hiệu quả. Để làm điều đó, người quản trị hệ thống phải có tri thức về doanh nghiệp và cách công ty được vận hành. Việc làm này yêu cầu người quản trị phải quen thuộc với qui trình doanh nghiệp và kết cấu nền CNTT. Bởi vì bản chất này, chúng tôi chỉ thuê những người với ít nhất là bằng tốt nghiệp đại học bởi vì người được đào tạo ngắn hạn sẽ KHÔNG có khả năng có tri thức sâu sắc.
David kết luận: 'Khi công nghệ thông tin ngày càng lớn hơn và phức tạp hơn, nó yêu cầu mọi người phải có cả tri thức chiều rộng và chiều sâu. Theo ý kiến của tôi, yêu cầu tối thiếu là bằng đại học. Một số trong các bạn học về khoa học máy tính, kĩ nghệ phần mềm hay quản lí hệ thông tin. Chúng tất cả đều là những khu vực tuyệt vời để làm việc trong công nghiệp CNTT và các bạn KHÔNG có vấn đề gì để tìm việc trong mười năm tới bởi vì có thiếu hụt trầm trọng người có kĩ năng trên khắp thế giới. Các bạn đã lựa chọn đúng khu vực học tập, đúng công nghệ và đúng trường cho nên các bạn không phải lo nghĩ nhiều. Tôi đã từng thuê nhiều sinh viên từ CMU và sung sướng với hiệu năng của họ cho nên lời khuyên cuối cùng của tôi là tiếp tục học để cải tiến kĩ năng của bạn và đừng bao giờ ngừng học tập. Tôi hi vọng rằng tôi sẽ gặp nhiều người trong các bạn ở công ty tôi.”
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Lời khuyên cho sinh viên
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.
- Wiki hóa: https://kipkis.com
