Thang Bloom về kiến thức
Benjamin Bloom chia quá trình lĩnh hội tri thức thành 6 mức độ chủ yếu theo cấp độ tăng dần: Biết (Remember), Hiểu (Understand), Vận dụng (Apply), Phân tích (Analyze), Tổng hợp (Synthesis) và Đánh giá (Evaluate).
Trong quá trình áp dụng và phát triển thang Bloom, có nhiều ý kiến cho rằng thứ tự trên không bắt buộc phải tăng dần trong mọi hoàn cảnh. Ví dụ, có những tình huống có thể triển khai được (mức độ Vận dụng) nhưng rất khó diễn giải (mức độ Hiểu). Đến năm 2001, một phiên bản mới của thang Bloom được hiệu chỉnh. Mức độ Tổng hợp được loại trừ và mức độ Sáng tạo (Create, khả năng tạo dựng các sự vật, sự việc mới) được đưa lên vị trí cao nhất.
Ví dụ về cách đánh giá kiến thức theo hệ thống Bloom:
| Stt | Mức độ | Diễn giải | Từ khóa | Kỹ thuật hỗ trợ | Đánh giá |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Biết | Nhớ lại thông tin | Xác định, nhận biết, gọi tên, miêu tả, phân loại | Đọc sách sử dụng bookmark, bút nhấn dòng, các thẻ từ; Đọc đi đọc lại | Yêu cầu học sinh phát biểu thông tin cần ghi nhớ |
| 2 | Hiểu | Hiểu nghĩa, diễn giải khái niệm | Tóm tắt, diễn giải, biện hộ, giải thích, lý giải, cho ví dụ | Tạo các bảng so sánh tương đồng; Tham gia thảo luận nhóm; Tìm kiếm và ghi chép thông tin; Thuyết trình | Học sinh cần trình bày thông tin theo cách hiểu, bằng ngôn từ của chính mình |
| 3 | Vận dụng | Sử dụng thông tin, khái niệm trong tình huống mới | Thiết lập, thực hiện, tạo dựng, mô phỏng, dự đoán | Làm việc nhóm; Thực hành thí nghiệm; Triển khai dự án; Viết luận | Học sinh cần giải thích được cơ chế, thay vì chỉ đưa ra kết quả của các bài tập |
| 4 | Phân tích | Chia thông tin, khái niệm thành những phần nhỏ để hiểu đầy đủ hơn | So sánh, đối chiếu, phân biệt, lựa chọn | Đưa ra giả thiết và tiến hành kiểm thử giả thiết; Tranh biện; Phản biện; Phương pháp Fishbowls | Học sinh đưa ra được những tóm lược ngắn gọn về các kiến thức, so sánh được những tương đồng, khác biệt giữa những kiến thức tương quan |
| 5 | Đánh giá | Đánh giá chất lượng | Đánh giá, phê bình, phán đoán, chứng minh, tranh luận, biện hộ | Thuyết trình; Tranh biện; Viết luận; Làm khảo sát | Học sinh có thể mô tả được hệ thống kiến thức, từ đó đưa ra các lí giải và lập luận phương pháp giải quyết vấn đề phù hợp |
| 6 | Sáng tạo | Tạo ra sự vật, sự việc mới từ thông tin, sự vật đã có | Sáng tạo, xây dựng, thiết kế | Thiết kế mô hình mới; Viết luận; Kết nối với những cá nhân, cộng đồng khác | Đánh giá học sinh qua quá trình làm việc dự án |
Nguồn
- Học tập qua dự án, Hoàng Anh Đức - Tô Thụy Diễm Quyên
