Tiến bộ của công nghệ
Tuần trước, tôi tới New York để tham dự cuộc hội nghị trí tuệ nhân tạo. Từ sân bay tôi lấy một taxi về khách sạn nơi tổ chức hội nghị, có lẽ người lái xe taxi biết về hội nghị này nên anh ta hỏi tôi: “Tôi đã thấy các robots lấy đi việc làm cơ xưởng của công nhân, nhưng bây giờ các robots đang đe doạ chúng tôi, những người lái xe kiếm sống. Trong vài tuần qua, tôi đã thấy nhiều xe Uber không người lái chạy quanh các phố. Ông nghĩ cái gì sẽ xảy ra cho việc làm của người lái xe taxi trong vài năm tới?”
Tôi không biết nói gì để làm cho anh ta thấy thoải mái vì tôi biết rằng đe doạ này là thực. Xe không người lái sẽ là mối đe doạ cho những người kiếm sống bằng lái xe. Họ không chỉ là người lái xe taxi, mà còn cả người lái xe tải, người lái xe bus. Vấn đề là cần bao lâu để công nghệ này hoàn toàn thay thế người lái xe? Theo ý kiến tôi, tôi nghĩ rằng người lái xe tải sẽ bị thay thế trước hết vì xe tải tự lái có thể được lập trình để đi từ chỗ này sang chố khác, dễ hơn taxi. Chẳng bao lâu việc làm lái xe tải sẽ gia nhập các việc làm cơ xưởng để bị thay thế bằng máy thông minh. Tháng trước, một xe tải tự lái của Uber chở 50,000 hộp bia Budweiser đã đi từ Colorado tới San Francisco, lần đầu tiên làm việc vận tải hàng thương mại được chuyển bởi xe tải tự lái. Công ti này đang làm việc để có nhiều xe tải được tự động hoá thành sẵn có trong năm năm tới.
Khi Taxi dừng lại trước khách sạn, người lái xe nói: “Không lâu trước đây, những người làm việc trong cơ xưởng đã tin họ có việc làm tốt mãi cho tới khi tự động hoá tới. Những người lái xe taxi như chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng xe không người lái có thể là thực tại mãi cho tới khi chúng tôi thấy chúng bằng chính mắt mình. Giờ thì nhiều người lái xe taxi đang lo nghĩ vì thay đổi đang xảy ra nhanh hơn chúng tôi nghĩ, dù chúng tôi có thích hay không, và đó là tiến bộ, phải không?”
Vài năm trước, khi tôi nhắc tới công nghệ xe tự lái được phát triển ở Carnegie Mellon cho bạn tôi ở Đức, họ nghĩ rằng tôi đùa. Năm ngoái, khi họ tới thăm tôi, tôi đưa họ tới phòng thí nghiệm để xem những xe này, họ ngạc nhiên. Erik K. một giáo sư Khoa học máy tính tại đại học Munich về khoa học ứng dụng thừa nhận: “Chúng tôi đã biết công nghệ tự lái đang được phát triển nhưng chúng tôi không thể hình dung được rằng nó đã sẵn sàng để được triển khai. Mọi người ở châu Âu có lẽ sẽ không tin về điều tôi thấy hôm nay.”
Phát triển nhanh chóng của công nghệ xe không người lái đã thu hút sự ngạc nhiên của nhiều người. Vài năm trước, Frank Levy một giáo sư từ Viện công nghệ Massachusetts đã viết một bài báo về tiến bộ của công nghệ và ông ấy tin máy thông minh không thể kiểm soát được xe ô tô trong giao thông đông đúc. Ông ấy kết luận rằng xe tự lái vẫn là cái gì đó trong tương lai. Ông ấy ngạc nhiên là mới năm ngoái, Larry Page người sáng lập ra Google đã dùng xe tự lái của mình để đi từ nhà tới Google, ngang qua cầu Golden Gate. Page thậm chí đã lái tới nhà nghỉ của ông ấy ở Hồ Tahoe, cách San Francisco vài trăm dặm trong xe tự lái của ông ấy.
Tuần trước, các công ti từ Ford, Toyota, tới Mercedes và Tesla cũng đã công bố rằng xe tự lái của họ sẽ sớm sẵn có để bán. Câu hỏi thông thường là việc làm nào sẽ bị thay thế bởi máy thông minh? Một khảo cứu công nghiệp mới xuất bản năm 2015 thấy rằng 37% công nhân ở Mĩ có thể mất việc của họ bởi tự động hoá. Nói tóm lại, tiến bộ của công nghệ sẽ phá huỷ tình trạng việc làm ở nhiều nơi, qua miền rộng các nghề. Ngay cả các nước tiên tiến như Anh, Đức, Pháp cũng có thể mất 45% việc làm và Nhật Bản và Hàn Quốc có thể mất 49% việc làm của họ. Nhưng vấn đề sẽ còn tồi tệ hơn nhiều với các nước khác vẫn còn phụ thuộc và nông nghiệp hay bắt đầu chuyển sang công nghiệp hoá. Các nước này là “kẻ tới sau” và không bao giờ có khả năng bắt kịp.
Năm ngoái, nhiều nhà kinh tế đã nêu ra mối quan ngại về “Phân cực hoá việc làm” nơi các việc làm nông nghiệp và chế tạo đang sút giảm, nhưng việc làm công nghệ kĩ năng cao đang bành trướng. Vấn đề là nhịp độ thay đổi nhanh, và nhịp độ điều chỉnh chậm sẽ đẩy hàng triệu người ra khỏi công việc trong thời gian rất ngắn. Ts. Jerry Kaplan, một giáo sư tại Stanford, đã viết một cuốn sách có tên: “Humans Need Not Apply” dự báo biến động trong thị trường lao động trong tương lai gần khi các máy móc tiếp quản và phá huỷ nền kinh tế của nhiều nước.
Vài tuần trước, một nhà kinh tế nổi tiếng đã cảnh báo: “Chúng ta đang thấy chỏm tảng băng. Với nhịp độ nhanh của công nghệ như trí tuệ nhân tạo, không việc làm nào là an toàn,” tự động hoá đang thay đổi mọi thứ và phần lớn các việc làm sẽ bị tác động bởi máy móc. Sinh viên thường hỏi tôi: “Trong trường hợp đó, chúng em có thể làm gì?” Tôi bảo họ: “Học công nghệ nếu các em không thể đấu lại được với máy thông minh và công nghệ, các em có thể kiểm soát chúng bằng việc có kĩ năng kĩ thuật. Trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng này, đó là điều tốt nhất các em có thể làm để giảm thiểu rủi ro của thất nghiệp. ”
Tác phẩm, tác giả, nguồn
- Tác phẩm: Xu hướng công nghệ
- Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University
- Wiki hóa: https://kipkis.com
